ترسیب کربن در بوم‌سازگان‌های جنگلی و مراتع نقش حیاتی در کاهش اثرات تغییرات اقلیمی، حفظ تعادل اکوسیستم و افزایش پایداری محیط‌زیست دارد. هدف این مطالعه بررسی توزیع مکانی ذخیره کربن در حوزه آبخیز کجور و ارزیابی نقش ویژگی‌های توپوگرافی، شامل ارتفاع و شیب، در کنترل میزان ترسیب کربن بود. در این پژوهش از داده‌های مدل رقومی ارتفاع (DEM) و تحلیل توپوگرافی برای استخراج ارتفاع، شیب و جهت شیب استفاده شد و داده‌های ترسیب کربن با بهره‌گیری از مدلCarbon Storage and Sequestration در نرم‌افزار InVEST به دست آمد. نمونه‌برداری میدانی خاک و اندام گیاهی به منظور تعیین میزان کربن ذخیره شده در هر کلاس کاربری زمین انجام شد. برای تحلیل اثرات مکانی متغیرهای توپوگرافی، ماتریس همبستگی و مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) به کار گرفته شد. نتایج نشان داد بیشترین ذخیره کربن کل و اجزای آن در ارتفاع ۱۷۵۰–۲۱۵۰ متر و شیب‌های متوسط ۵–۱۲ درجه رخ می‌دهد، در حالی که شیب‌های بسیار تند و ارتفاعات بالاتر ظرفیت کمتری برای ترسیب کربن داشتند. تحلیل همبستگی نشان داد که شیب زمین تأثیر مثبت و متوسط (r = 0.48) و ارتفاع تأثیر ضعیف (r = -0.05) بر میزان ترسیب کربن دارد. مدل GWR توانست تغییرات مکانی ترسیب کربن را به‌خوبی شناسایی کند و مناطق با بیشترین پتانسیل ذخیره کربن را مشخص سازد. یافته‌ها تأکید می‌کنند که ترکیب داده‌های توپوگرافی با مدل‌های مکانی ابزار مؤثری برای برنامه‌ریزی حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت پایدار جنگل‌ها و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی فراهم می‌آورد و می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و مدیریت مناطق حساس اکوسیستمی مورد استفاده قرار گیرد.
Joloro H, Dianati Tilaki G A, Memarian H, Kooch Y. Evaluation of the effect of topography on carbon sequestration in the Kojur watershed. jwmseir 2025; 19 (69) : 6 URL: http://jwmsei.ir/article-1-1208-fa.html
جلورو حلیمه، دیانتی تیلکی قاسمعلی، معماریان هادی، کوچ یحیی. ارزیابی اثر توپوگرافی بر ترسیب کربن در حوزه آبخیز کجور. مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1404; 19 (69) :95-113
به اطلاع کلیه نویسندگان ، محققین و داوران محترم می رساند:با عنایت به تصمیم هیئت تحریریه مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری فرمت تهیه مقاله به شکل پیوست در بخش راهنمای نویسندگان تغییر کرده است. در این راستا، از تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ کلیه مقالات ارسالی فقط در صورتی که طبق راهنمای نگارش جدید تنظیم شده باشد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
