۴ نتیجه برای رجبی
کاظم نصرتی، علی رجبی اسلامی، مجتبی صیادی،
دوره ۱۳، شماره ۴۶ - ( ۷-۱۳۹۸ )
چکیده
کمبود آب با کیفیت مناسب یکی از چالش‌های اساسی مناطق شهری به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. هدف از این مطالعه ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی کمیت و کیفیت آب آشامیدنی با منشاء زیرزمینی در شهرستان ملارد استان تهران به عنوان یکی از شهرستانهای حاشیه فلات مرکزی کشور می‌باشد. به این منظور تغییرات زمانی و مکانی دادههای ۱۴ پارامتر کیفی آب زیرزمینی در ۳۱ حلقه چاه آب شرب طی بازه زمانی ۶ ساله تهیه و با استفاده از تکنیکهای آماری پارامتریک و ناپارامتریک شامل آزمون واریانس یک طرفه
[۱]، کروسکال- والیس
[۲]، تی مستقل
[۳] و من ویتنی
[۴] بررسی گردید. نتایج نشان داد که میزان غلظت پارامترهای کلرور، سولفات، بیکربنات، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، سدیم و فلوراید در دوره‌های پرآبی و کم‌آبی دارای تفاوت معنی‌دار می‌باشند. اثرات مکانی بر کیفیت آب زیرزمینی شهرستان ملارد نیز بیانگر آن است که چاههای حفر شده در سازندهای آذرآواری، توف و آهک ماسهای(E۲) به صورت معنادار و در حد ۹۵ درصد بیشترین تاثیر را بر غلظت پارامترهای کیفی آب میگذارند. همچنین نتایج نشان داد غلظت نیترات در کاربریهای شهری و زراعی افزایش یافته و میزان pHدرکاربری‌های شهری و زراعی به صورت معنادار و در حد ۹۵ درصد نسبت به سایر اراضی کاهش یافته است.
[۳] Independent-Samples T-test
سیدحمیدرضا صادقی، عبدالواحد خالدی‌درویشان، مهدی وفاخواه، حمیدرضا مرادی‌رکابدارکلایی، علی نصیری‌خیاوی، محمدرسول رجبی، سوده میارنعیمی، سمیه پورنبی، زهرا ابراهیمی‌گت‌گش، سیدامین زکی،
دوره ۱۵، شماره ۵۲ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی مدیریت جامع حوزه آبخیز براررود در استان مازندران با استفاده از تحلیل راهبردی مبتنی بر مشکلات و نیز اولویت‌بندی آن‌ها نسبت به شرایط مختلف مکانی حوزه آبخیز است. بدین منظور ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید از طریق بازدیدهای میدانی و مصاحبه حضوری با آبخیزنشینان تدوین شد. سپس ماتریس SWOT و برنامه‌ریزی راهبردی کمّی برای اولویت‌بندی راهبردها تهیه شد. بر اساس نتایج، وضعیت حوزه آبخیز موردمطالعه، متوسط است و مناسب‌ترین نوع راهبرد، از نوع محافظه‌کارانه است. بهترین راهبرد در حوزه آبخیز، راهبرد تقویت حس رضایت‌مندی ساکنین شناسایی شد.
نرگس جاویدان، عطااله کاویان، مهندس سجاد رجبی، دکتر حمیدرضا پورقاسمی، دکتر زینب جعفریان،
دوره ۱۷، شماره ۶۲ - ( ۹-۱۴۰۲ )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مناطق مستعد فرسایش خندقی و زمینلغزش به‌صورت نقشهی دو خطره در قالب یک نقشهی واحد در حوزه آبخیز گرگانرود انجام شد. علاوه‌برآن، استفاده از دو مدل یادگیری ماشینی RF و SVM برای تعیین ارتباط میان این خطرات و متغیرهای زمین - محیطی و همچنین تهیه نقشه مناطق مستعد وقوع هر خطر به‌صورت منفرد به‌عنوان هدف ثانویه مدنظر قرار گرفت. برای اعتبارسنجی نقشه‌های استعداد وقوع هر خطر، از منحنیROC استفاده شد، و بهترین مدل برای تعیین نقشه حساسیتپذیری هر خطر با بالاترین دقت انتخاب شد. در نهایت با ادغام نقشه حساسیت مربوط به خطرات زمینلغزش و فرسایش خندقی با ترکیب مدلهای مختلف و مدل برتر، نقشه حساسیت دو خطره به دست آمد. نتایج نشان داد مدل RF با (۹/۸۲ AUC=) برای خطر زمینلغزش و (۹/۹۶ AUC=) برای فرسایش خندقی نسبت به مدل SVM با مقدار(۰/۷۶ AUC=) برای خطر زمینلغزش و (۹/۹۳ AUC=) برای فرسایش خندقی دارای دقت بالاتری است. در نهایت با ادغام نقشه حساسیت مربوط به هر خطر یک نقشهی واحد و جامع که نشاندهندهی مناطق مستعد هردو خطر باشد به دست آمد. نقشه نهایی میتواند به‌عنوان ابزاری باارزش برای برنامه‌ریزی پایدار برای کاربری اراضی در مناطق مستعد چند خطره مورداستفاده قرار گیرد.
دکتر عدنان صادقی لاری، دکتر محمد کاظمی، مهندس فاطمه رجبی،
دوره ۱۸، شماره ۶۶ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
مقدمه
آب زیرزمینی به عنوان یکی از منابع حیاتی برای تأمین آب شرب و کشاورزی، به شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی قرار دارد. افزایش دما، تغییر الگوهای بارش، تغییرات پوشش گیاهی و ... منجر به تغییر در ترکیب شیمیایی آب میشود و این موضوع میتواند عواقب جدی برای تأمین آب شرب و کشاورزی داشته باشد. کیفیت آبهای زیرزمینی مانند آبهای سطحی دائم در حال تغییر کردن است و در دشتهای خشک و نیمه‌خشک، شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی جهت مدیریت پهنههای کیفی مختلف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. محققین در این زمینه اذعان داشتهاند که، ویژگیهای خاک و سطح زمین میتواند مستقیماً بر کیفیت آب زیرزمینی تأثیر بگذارد و مدیریت صحیح خاک میتواند به بهبود کیفیت آب کمک کند. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر متغیرهای اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین بر کیفیت آب زیرزمینی در دشت کهورستان استان هرمزگان پرداخته و به دنبال شناسایی تغییرات کیفی آب در فصول آبیاری و غیرآبیاری است. شایان ذکر است، در تحقیقات پیشین بیشتر با الگوریتمهای درونیابی، میزان WQI در سامانه اطلاعات جغرافیایی برآورد و سطوح طبقات مختلف کیفیت آبزیرزمینی تبیین شده است. در پژوهش حاضر علاوه بر بررسی ارتباط معنادار میان متغیرهای اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین با کیفیت آبزیرزمینی، بهبررسی توزیع فضایی این متغیر در محدوده مورد مطالعه و مدلسازی آن با روشهای رگرسیون جغرافیایی وزندار (GWR) و مجموع مربعات معمولی (OLS) بر اساس متغیرهای مستقل تأثیرگذار پرداخته شده است.
مواد و روش‌ها
محدوده مورد مطالعه در پژوهش حاضر، دشت کهورستان با مساحت ۰۹/۲۷۳ کیلومترمربع از جمله دشتهای نادر در غرب استان هرمزگان است. این مطالعه بر اساس دادههای شیمیایی ۱۵ حلقه چاه نیمه‌عمیق در دشت کهورستان و مقاطع زمانی آبیاری و غیرآبیاری سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۸ انجام شد. متغیرهای مستقل تحقیق، شاخص شوری استاندارد شده (NDSI)، بارش تجمعی (Pr)، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI)، کمبود آب در خاک (DEF)، تبخیر و تعرق پتانسیل (PET)، دمای سطح زمین (LST)، شاخص شدت خشکسالی پالمر (PDSI)، تبخیر و تعرق واقعی (AET) بودند که از سامانه گوگل ارت انجین (GEE) بهشکل تصاویر ماهوارهای رستری در مقیاس ماهانه استخراج شدند. همچنین متغیر وابسته تحقیق، شاخص کیفیت آب زیرزمینی (WQI) بود که در سامانه اطلاعات جغرافیایی مدل شد. برای بررسی معناداری ارتباط بین این متغیرها در مقاطع زمانی مختلف از آزمون کای‌اسکوئر استفاده شد و سپس از روشهای رگرسیون جغرافیایی وزندار (GWR) و حداقل مربعات معمولی (OLS) برای مدلسازی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی بهره گرفته شد. برای مقایسه میزان اعتبار یا کارایی مدل های رگرسیونی چند متغیره، از معیارهای، ضریب تعیین، ریشه میانگین مجذور خطاها و معیار آکائیکه استفاده شد. همچنین خاطرنشان میشود، جهت بررسی توزیع فضایی پهنههای کیفی آب زیرزمینی از آماره موران محلی در این مقاطع زمانی استفاده شد.
نتایج و بحث
آزمون کای‌اسکوئرنشان از ارتباط معنی‌دار بین متغیرهای اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین با کیفیت آب زیرزمینی داشت و تحلیل خودهمبستگی فضایی نشان داد که توزیع فضایی کیفیت آب زیرزمینی در دشت کهورستان به صورت تصادفی بوده است. از بین دو روش GWR و OLS، روش رگرسیون وزندار جغرافیایی با ریشه میانگین مربعات خطا معادل ۱۴/۰، مجموع مربعات باقیمانده ۳/۱۱، ضریب تعیین ۸۲/۰ و ضریب آکائیکه ۱۹/۵۷۰- نتایج بهتری را نسبت به روش OLS ارائه کرد. همچنین NDVI و NDSI با ضریب تبیین (R۲) معادل ۴۷/۰ در بازه زمانی نخست (۴/۲۰۰۹)، متغیر NDSI با ضریب تبیین معادل ۶۳/۰ در بازه زمانی دوم (۱۱/۲۰۰۹)، در مقطع زمانی سوم (۵/۲۰۱۸)، دو متغیر NDVI و NDSI با ضریب تبیین معادل ۶۵/۰ و مقطع زمانی چهارم (۱۲/۲۰۱۸) نیز صرفاً دو متغیر NDVI و NDSI با ضریب تبیین معادل ۵۵/۰ بیشترین تأثیرگذاری را از بین متغیرهای اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین بر میزان کیفیت آب زیرزمینی نشان دادند. طبقات کیفیت آب زیرزمینی دشت کهورستان فقط دو طبقه بسیار ضعیف و نامناسب برای مصارف کشاورزی بودند. در مقطع زمانی نخست ، کلاس کیفی «بسیار ضعیف» از کیفیت آب زیرزمینی دشت کهورستان مساحت ۴۴/۲ کیلومترمربعی را به خود اختصاص داده است. در مقطع زمانی دوم ، تنها کلاس کیفیت آبزیرزمینی دشت کهورستان در این فصل آبیاری، طبقه «نامناسب برای مصارف کشاورزی» با مساحت ۲/۲۷۵ کیلومترمربع بود. در مقطع زمانی سوم، کلاس «بسیار ضعیف» کیفیت آب زیرزمینی سطحی معادل ۹۱/۱۴ کیلومترمربع از مساحت دشت و در مقطع زمانی چهارم، مساحت کلاس کیفی «بسیار ضعیف» ۵۱/۸ کیلومترمربع برآورد شد.
نتیجه‌گیری
همانگونه که نتایج نشان داد، کیفیت آب زیرزمینی در فصول آبیاری ( ماههای ۱۱ و ۱۲ سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۸) نسبت به فصول غیرآبیاری (ماههای ۴ و ۵ سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۸) کاسته میشود و همچنین سطوح کیفی آب زیرزمینی نیز در فصول آبیاری نسبت به فصول غیرآبیاری کاهشی میشود. نتایج نشان داد که افزایش پوشش گیاهی و کاهش شوری خاک از عوامل کلیدی در بهبود کیفیت آب زیرزمینی در این منطقه هستند و با کاهش پوشش گیاهی و افزایش شوری خاک در فصول آبیاری از وسعت و کیفیت پهنههای کیفی خوب و متوسط کاسته میشود. با توجه به برتری مدل GWR نسبت به OLS، این مدل میتواند به عنوان ابزاری مفید در مدیریت پهنههای کیفی منابع آب زیرزمینی و تحلیل تغییرات کیفیت آب به کار رود. در نهایت، پژوهش حاضر تأکید می‌کند که توجه به متغیرهای اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین برای مدیریت بهینه منابع آب زیرزمینی ضروری است. این پژوهش صرفاً به استفاده از روشهای مختلف درونیابی شاخص WQI بر اساس دادههای شیمیایی چاههای مشاهداتی در سامانه اطلاعات جغرافیایی نپرداخته است و در این بین با توجه به اثرگذاری متغیرهای مختلف اقلیمی و ویژگیهای سطح زمین به پیشبینی پهنههای مختلف کیفیت آبزیرزمینی با روشهای رگرسیون جغرافیایی وزندار و مجموع مربعات معمولی تأکید داشتهاست. اخذ متغیرهای مستقل در مقیاس ماهانه و در بازههای زمانی مختلف فصول آبیاری و غیرآبیاری در سامانه آنلاین گوگل ارت انجین (GEE) از دیگر توجهات پژوهش حاضر در بحث بررسی تغییرات کیفیت آب زیرزمینی بود.
