محمد هدایت فرد، حمید غلامی، مسعود سلیمان پور، ارشک حلی ساز،
دوره ۱۵، شماره ۵۲ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
فرسایش آبکندی یکی از عوامل تخریب اراضی است که با از دست رفتن خاک حاصلخیز، موجب خسارت زیادی میشود. به این منظور، در پژوهش حاضر با استفاده از رابطه ی کوکران، ۴۰ آبکند به منظور اندازهگیری در حوزه ی آبخیز مزایجان واقع در جنوب شرق استان فارس انتخاب شد. جهت تعیین فاکتورهای تأثیرگذار بر طبقهبندی نمونهها، از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. به منظور تعیین مؤثرترین عوامل در ایجاد و گسترش و تولید رسوب آبکندها از روش رگرسیون چند متغیرهی پسرونده استفاده شد. نتایج نشان داد مساحت آبخیز ایجاد آبکندها تابع متغیرهای درصد خاک لخت، مادهی آلی و شن است. به طوری که با افزایش هر درصد خاک لخت مقدار ۳۷۹/۰ به مساحت آبخیز ایجاد آبکندها اضافه میشود و به میزان هر واحد درصد مادهی آلی خاک و درصد شن بهترتیب مقدار ۳۴۹/۰ و ۳۶۳/۰ واحد از مساحت آبخیز ایجاد آبکندها کاسته می‌گردد. همچنین در تعیین عوامل اثرگذار بر حجم آبکندها درصد شن، مهمترین عامل اثرگذار بر کاهش حجم آبکندها بود. بنابراین به منظور جلوگیری از توسعه ی آبکندها و کاهش تولید رسوب باید توجه بیشتری به کنترل فرسایش در پیشانی آبکندها داشت؛ از این رو می توان با ایجاد و حفظ پوشش‌گیاهی، مدیریت مناسب مراتع و قرق آنها، با افزایش زبری و کاهش رواناب، به کاهش نرخ فرسایش آبکندی کمک کرد.
