برای انجام عملیات سازهای در آبخیزها به خصوص احداث بندهای
اصلاحی هزینههای هنگفتی صرف میشود. بنابراین ارزیابی عملکرد آنها اهمیت زیادی
دارد. برای ارزیابی عملکرد هر پروژهای نیاز به داشتن شاخصهایی است که بتوان با
بررسی آنها به ارزیابی از عملکرد کلی آن پروژه رسید. برای ارزیابی عملکرد بندهای
اصلاحی نیز نیاز به شاخصهای دقیقی است که بیش از آنکه مبتنی بر ارزیابی رفتار طبیعت
باشند، بر پایه عملکرد اقدامات اجرا شده بنا شده باشند. هدف از این پژوهش ارائهی
معیارهای علمی و دقیق برای ارزیابی کارایی جمعی بندهای اصلاحی و نیز ارزیابی
کارایی چند مجموعه از بندهای اصلاحی در آبراهههای استان چهارمحال و بختیاری با
استفاده از این معیارهاست. برای انجام این کار، 12 آبراهه با بندهای اصلاحی
سنگی ملاتی و گابیونی اجرا شده طی سالهای 1375 تا 1390 ، که دارای بیشترین تنوع
در طراحی، ابعاد و شرایط حوزه بودند، انتخاب گردید. سپس 7 معیار که در کارایی گروهی
بندها نقش داشته یا به عملکرد کل شبکه مربوط هستند شامل: رعایت فاصله بندها بر
اساس شیب حد رسوبات، انتخاب نوعبند، استفاده
از مصالح موجود، حداقل تخریب در منطقه، تثبیت ارتفاعی
آبراهه،
تناسب حجم پشت بندها با رسوب قابل ترسیب، و حداقل
غرقاب نمودن عرصه، تعریف شد. سپس امتیاز هر یک از گزینهها در معیارهای مذکور با استفاده
از روابط تعریف شده به دست آمد. سپس وزن معیارها به روش توزیع پرسشنامه مقایسات
زوجی تعیین شد. نهایتا با کمک یک مدل بهینه شده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی،
بندهای مورد مطالعه ارزیابی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که معیارهای "رعایت
فاصله بندها بر اساس شیب حد رسوبات" با وزن 297/0 و " انتخاب نوع بند" با
وزن 168/0، بیشترین تاثیر را در کارایی گروهی بندها دارند. همچنین از بین آبراهههای
انتخاب شده، مجموعه بندهای احداث شده در آبراهه مرغملک و سرخکوه با وجود سادگی و کوچک بودن بیشترین
امتیاز را کسب کرده (حدود 80 درصد) و در
حقیقت بهترین کارایی را داشتهاند.
Zare Bidaki R, ghanbari A. Evaluating Group Efficiency of Check-dams using Analytical Hierarchy Process (AHP). jwmseir 2015; 9 (28) :1-10 URL: http://jwmsei.ir/article-1-493-fa.html
زارع بیدکی رفعت، قنبری احمد. ارزیابی کارایی گروهی بندهای اصلاحی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی . مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1394; 9 (28) :1-10
به اطلاع کلیه نویسندگان ، محققین و داوران محترم می رساند:با عنایت به تصمیم هیئت تحریریه مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری فرمت تهیه مقاله به شکل پیوست در بخش راهنمای نویسندگان تغییر کرده است. در این راستا، از تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ کلیه مقالات ارسالی فقط در صورتی که طبق راهنمای نگارش جدید تنظیم شده باشد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.