اوایل قرن 20، بهسبب آغاز تحقیقات آبخیزهای زوجی در چندین منطقه از جهان، منحصر به فرد بوده است. بهنحویکه در بین 1930 تا 1970 گسترش قابل توجهی در احداث آبخیزهای زوجی صورت گرفت. در حال حاضر بهسبب داشتن پتانسیلهای ویژه و بهرهمندی از امکانات تحقیقاتی مناسب برای اهداف مدیریتی و حفاظتی در حال استفاده هستند. بیشک، بدون داشتن دادههای مقایسهای حاصل از رویکرد آبخیزهای زوجی، تعیین روابط علت و معلولی تغییرات محیطی و بزرگی اثرات آنها در برخی از شرایط خاص دشوار است. هر چند مرور آزمایشهای حاصل از آبخیزهای زوجی در سطح جهان توسط محققان مختلفی انجام شده است، اما متاسفانه بهسبب رواج انتشار مقالات داخل کشور به زبان فارسی، مرور مطالعات آبخیزهای زوجی از دید مطالعات مروری جهانی مغفول مانده است. بر همین اساس، مقاله حاضر با هدف بیان کارکرد و معرفی آبخیزهای معرف و زوجی و نیز تحلیل کلی از مطالعات صورت گرفته در زمینه شاخصهای مختلف پایش اقدامات مدیریتی و پاسخ هیدرولوژیکی انجام شد. تحلیل نتایج حاصل از مطالعه شاخصهای ارزیابی در آبخیزهای معرف و زوجی کشور نشان داد که شاخصهای مورد مطالعه در سه دسته اصلی هیدرولوژی، شیمیایی و بیوفیزیکی قابل دستهبندی هستند. شاخصهای هیدرولوژی و شیمیایی بهترتیب دارای بیشترین و کمترین فراوانی مطالعات بودهاند.
Hazbavi Z, Parsazadeh Kalvanaq M, Arabkhedri M, Parvizi Y, Soleimani F. Monitoring of Management Practices and Hydrological Response in the Representative and Paired Watersheds of Iran-Part one. jwmseir 2022; 16 (59) : 6 URL: http://jwmsei.ir/article-1-1075-fa.html
حزباوی زینب، پارسازاده کلوانق مرضیه، عربخدری محمود، پرویزی یحیی، سلیمانی فریدون. مروری بر پایش اقدامات مدیریتی و پاسخ هیدرولوژیکی در آبخیزهای معرف و زوجی کشور- بخش اول. مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1401; 16 (59) :53-74