برداشت شن و ماسه از بستر و کنارههای
رودخانه سبب تغییر در شرایطهیدرولیکی،
هیدرولوژیکی، تغییر توان حمل جریان و افزایش فرسایش بستر و کنارههای رودخانه و
تخریب سازههای موجود در مسیر رودخانه میشود. آگاهی از تاثیر برداشت شن و ماسه بر
مقدار، کیفیت و نحوهی انتقال رسوبات امری اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش به
منظور بررسی تاثیر برداشت شن و ماسه از رودخانهی کجور در استان مازندران بر میزان
انتقال بار معلق و بستر، تغییرات قطر و اندازهی بار بستر انتقالی، بهترتیب تعداد
12 و 3 نمونه رسوب معلق و بستر در شرایط بدون و با برداشت محلی شن و ماسه و دبی از
فلوم خروجی مستقر بر رودخانهی کجور در حوزهی آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی
دانشگاه تربیت مدرّس برداشت و آنالیزهای مربوطه انجام گردید. نمونهبرداری بار
معلق با استفاده از دبّههای نمونهبردار و بار بستر با استفاده از تلهانداز سبدی
شکل رسوب بستر انجام شد. دانهبندی بار بستر نیز با استفاده از الکهای استاندارد و
آنالیزهای مربوطه در محیط نرمافزار GRADISTAT
و Excel 2007 انجام گردید.تحلیل نتایج نشان داد
که پس از برداشت شن و ماسه از رودخانه، بار معلق بین 300 تا 547 درصد، بار بستر به
طور متوسط 1130 درصد و نسبت بار بستر به معلق بهطور متوسط 120 درصد بیشتر از
حالت بدون برداشت مصالح بوده است.قطر
10D
بار بستر برای شرایط با برداشت کم، متوسط و شدید بهطور متوسط بهترتیب 17، 24 و 35
درصد افزایش داشت. قطر 50D نیز در شرایط با برداشت کم و متوسط و با دبی
کم 21 درصد افزایش و در شرایط با شدت برداشت زیاد در دبی مختلف رفتار پیچیدهای
داشت. قطر 90D
هم در شرایط با شدت برداشت کم تغییرات نامحسوسی داشت ولی با شدت برداشت متوسط و زیاد
100 تا 900 درصد افزایش یافت.
khirfam H, sadeghi H R. Effect of Sand and Gravel Mining on among of Sediment Load and Bed Load Granulometery in Kojour River. jwmseir 2014; 8 (26) :21-26 URL: http://jwmsei.ir/article-1-438-fa.html
خیرفام حسین، صادقی سیّدحمیدرضا. تاثیر برداشت شن و ماسه بر میزان بار رسوبی و دانهبندی بار بستر در رودخانهی کجور. مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1393; 8 (26) :21-26
به اطلاع کلیه نویسندگان ، محققین و داوران محترم می رساند:با عنایت به تصمیم هیئت تحریریه مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری فرمت تهیه مقاله به شکل پیوست در بخش راهنمای نویسندگان تغییر کرده است. در این راستا، از تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ کلیه مقالات ارسالی فقط در صورتی که طبق راهنمای نگارش جدید تنظیم شده باشد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.