|
اولویتبندی زیرحوزه‌های آبخیز آسمانگر در استان چهارمحال بختیاری به منظور مدیریت منابع آب و خاک
|
علیرضا عرب عامری*   ، حمیدرضا پورقاسمی ، خلیل رضایی ، مسعود سهرابی |
|
|
|
چکیده: (3598 مشاهده) |
| اولویت بندی زیرحوزه ها در مدیریت منابع طبیعی و بهویژه مدیریت حوزه های آبخیر نقش موثری دارد. در این پژوهش به اولویتبندی ۱۱ زیرحوزه آبخیز آسمانگر در استان چهارمحال بختیاری با استفاده از پارامترهای مورفومتریک و مدل ترکیبی نوین تاپسیس-رگرسیون خطی چندمتغیره پرداخته شده است. پارامترهای مورفومتریکی مورد استفاده در این پژوهش شامل ضریب فشردگی، ضریب گردی، ضریب شکل، ضریب کشیدگی، ثابت نگهداشت آبراهه، تراکم زهکشی، عدد ناهمواری، فراوانی آبراهه، درجه شیب، بافت زهکشی، نسبت ناهمواری، نسبت انشعاب و طول جریان می باشد. بهمنظور تعیین وزن پارامترها از مدل رگرسیون چندمتغیره و آمار سیلابهای رخداده در منطقه و بهمنظور اولویتبندی زیرحوزه های آبخیز از روش تصمیمگیری چندمعیاره تاپسیس استفاده گردیده است. نتایج وزن‌دهی پارامترها نشان داد که پارامترهای نسبت انشعاب، ضریب شکل و عدد ناهمواری، به ترتیب با کسب ۶۱۲/۰، ۲۲۱/۰، ۲۱۲/۰ امتیاز بیشترین تاثیر را در رخداد سیلاب در منطقه مورد مطالعه داشته اند. طبق نتایج اولویتبندی، زیرحوزه های 4، 6 و 9 بهترتیب با کمترین فاصله از ایده آل مثبت (۰۴۸۰/۰، ۰۵۱۶/۰۰۶۲،۰/۰) و بیشترین فاصله از ایده آل منفی (۱۷۴۶/۰، ۱۸۰۹/۰، ۱۷۳۴/۰) و با کسب بیشترین امتیاز (۷۸۴۱/۰، ۷۷۷۷/۰، ۷۳۶۵/۰) در رتبههای اول تا سوم قرار گرفته اند و باید برای انجام اقدامات مدیریتی و آبخیزداری در اولویت قرار گیرند. به منظور اعتبارسنجی مدل، مقادیر رسوب ویژه و نسبت تولید رسوب (SDR) برای هر زیرحوزه با روش PSIAC با استفاده از ۹ پارامتر زمینشناسی، خاک، اقلیم، رواناب، توپوگرافی، پوشش زمین، کاربری اراضی، فرسایش سطحی و فرسایش رودخانه ای محاسبه گردید. نتایج اعتبارسنجی نشان داد که پارامترهای مورفومتریک و مدل ترکیبی دارای دقت بالایی در شناسایی زیرحوزه های با پتانسیل سیل خیزی و تولید رسوب بالا میباشد، به طوری که زیرحوزه های 4، 6 و 9 به ترتیب دارای بیشترین مقادیر رسوب ویژه (۱/۹۷، ۲/۸۰، ۱/۷۰) تن در هکتار در سال و نسبت تولید رسوب (۵۷، ۵۵، ۵۹) درصد می باشند. نتایج حاصل از این پژوهش در مدیریت حوزه های آبخیز در منطقه مورد مطالعه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. |
|
| واژه‌های کلیدی: مورفومتری، روش ترکیبی تاپسیس-رگرسیون چندمتغیره، اولویت-بندی، حوزه آبخیز آسمانگر. |
|
|
متن کامل [PDF 654 kb]
(40 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/11/7 | پذیرش: 1396/12/19 | انتشار: 1398/8/13
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
