توسعه­ی ایستگاههای اندازه‌گیری کیفیت آب­های سطحی، یکی از عامل­های اساسی در مدیریت کیفی منابع آبی می­باشد. هدف از این پژوهش، ارزیابی شبکه­ی پایش کیفیت آب سطحی و تعیین ایستگاهها و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی مهم در برآورد تغییرات سالانه­ی کیفیت آب، در حوزه­ی آبخیز گرگانرود استان گلستان است. برای دسته‌بندی ایستگاههای پایش از تحلیل خوشه‌ای و برای تعیین ایستگاهها و پارامترهای مهم سنجش کیفیت آب از روش تحلیل مولفه‌های اصلی در شبکه­ی پایش استفاده شده است. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل آمار 19 ایستگاه پایش در یک دوره­ی زمانی 12 ساله نشان داد که در مولفه­ی نخست، ایستگاههای تقی‌آباد، شیرآباد و نوده نقشی کم­تر در توجیه تغییرات سالانه­ی پارامترهای کیفیت آب رودخانه­ی گرگانرود دارند. سختی ، EC ، TDS و So₄ پارامترهای اصلی کیفیت در مولفه­ی نخست و pH و کربنات در مولفه­ی دوم، در سنجش تغییرات کیفیت منابع آب سطحی منطقه­ی مورد مطالعه، اهمیتی بیش­تر دارند.