پدیده خشکیدگی سراسر جنگلهای زاگرس را فرا گرفته است و از جمله راهکارهای کوتاه کوتاهمدت مدیریتی نفوذ دادن رواناب سطحی بهمنظور مقابله با خشکیدگی معرفی شده است. منظور هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی نقش بانکت هلالی و قرق در افزایش ذخیره رطوبت خاک از طریق نفوذ دادن رواناب بود که در بخشی از جنگلهای کلهزرد در جنوب کرمانشاه در قالب طرح آزمایشی بلوکهای کاملاً تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار انجام یافت. کرتهای آزمایشی به ابعاد 30×50 متر طراحی و تیمارها شامل بانکت هلالی+قرق، قرق، بانکت هلالی بدون قرق و شاهد شاهد قرق+بانکت هلالی، قرق، بانکت هلالی بدون قرق شاهد بود. بانکتها بسته به وضعیت سطح زمین به شکل هلالی به طول تقریبی 7 هفت متر و عمق نیم متر ایجاد شد. همچنین رطوبت حجمی خاک با دستگاه رطوبت سنج (TDR[1]) در سه نقطه داخل بانکت، کناره بانکت و شاهد اندازهگیری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که خشکیدگی در ابتدای شروع پروژه (سال 1391)، 30 درصد بود که بر اساس مشاهدات میدانی در سال بعد روند افزایشی داشت. نتایج بررسی رطوبت اندازهگیری شده نشان داد که میانگین ذخیره رطوبت داخل بانکت 2 برابر نقطه شاهد بود که با اعمال تیمار بانکت+قرق بعد از 3 سال، تعداد 3 پایه از درختان خشکیده احیاء (19 پایه در هکتار) و 37 پایه در هکتار نیز کمتر خشک شده بودند (درمقایسه با تیمار شاهد) که در مجموع موجب نجات 57 پایه درختی در هکتار از پدیده خشکیدگی شد. گرچه تیمار قرق موجب احیاء پایههای خشکیده نشد، اما موجب کاهش شدت خشکیدگی به تعداد 38 پایه در هکتار شد. تاثیر تیمار بانکت بدون قرق در کاهش خشکیدگی 6 پایه در هکتار بهدلیل عدم حفاظت و چرای دام بود. نهایتاً دو تیمار بانکت+قرق و قرق منجر به افزایش معنیدار تاج پوشش گیاهی و لاشبرگ سطح زمین در مقایسه با دو تیمار دیگر شدند (تیمار بانکت بدون قرق تاثیر معنیداری در این زمینه نداشت). بنابراین، احداث بانکت توام توام با قرق بهعنوان گزینه مناسب افزایش رطوبت موثر در کاهش پدیده خشکیدگی و سازگار با جنگلهای زاگرس پیشنهاد شد.
Heshmati M, Gheitouri M, Parvizi Y, Ahmadi M, Shaikhvaisi M, Solimani H, et al . Assessing the effects of micro0cathcment runoff harvesting system on curtail oak dieback phenomenon and understory ground cover in the Zagros Forest, Kermanshah, Iran. jwmseir 2018; 12 (40) :95-104 URL: http://jwmsei.ir/article-1-668-fa.html
حشمتی مسیب، قیطوری محمد، پرویزی یحیی، احمدی محمد، شیخویسی مراد، سلیمانی حسین، و همکاران. و همکاران.. ارزیابی اثرات سامانه جمعآوری رواناب و قرق بر ذخیره رطوبت و پوشش سطح زمین در جنگلهای زاگرس در استان کرمانشاه . مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1397; 12 (40) :95-104
به اطلاع کلیه نویسندگان ، محققین و داوران محترم می رساند:با عنایت به تصمیم هیئت تحریریه مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری فرمت تهیه مقاله به شکل پیوست در بخش راهنمای نویسندگان تغییر کرده است. در این راستا، از تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ کلیه مقالات ارسالی فقط در صورتی که طبق راهنمای نگارش جدید تنظیم شده باشد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.